De Nederlandse schrijver Joost Zwagerman is afgelopen dinsdag 8 september in zijn woonplaats Haarlem overleden. Hij heeft zichzelf van het leven beroofd. Dat terwijl de schrijver zich als een fel tegenstander van zelfmoord profileerde. De schrijver is 51 jaar geworden.
Joost Zwagerman wijdde zelfs in 2005 een hele essaybundel aan het onderwerp met de titel Door eigen hand. Hij stelde hierin dat zelfmoord altijd de aandacht richt op de zelfmoordenaar en niet op de nabestaanden.
Als zoon van een vader die een mislukte poging deed, voelde hij zich sterk aangetrokken tot dit onderwerp. Met zijn dood bevestigt hij de stelling dat kinderen van zelfmoordenaars een grotere kans hebben ook zelfmoord te plegen.
Zwagerman debuteerde in 1986 in de Nederlandse literatuur met de roman De houdgreep. Zijn tweede roman Gimmick! uit 1989 maakte hem in een klap beroemd. Het verhaal waarin drank, seks en drugs een belangrijke rol spelen, haalt de straat letterlijk de literatuur binnen. Criminelen en hoeren lopen hand in hand met kunstenaars. Zijn boek beïnvloedde veel auteurs na hem zoals Arnon Grunberg en Ronald Giphart.
Later concentreerde hij zich sterker op de kunst. Hij werd een pleitbezorger voor kunst en schreef scherpe pamfletten. Hij kraakte hierin niet alleen kritische noten over politieke onderwerpen, maar kon ook zich even felle bewoordingen uitspreken over zelfmoord.
Zwagerman vermengde hoge en lage kunst op een navolgenswaardige manier. Zo kon hij met veel enthousiasme een doorwrocht essay over schilderkunst schrijven, maar met een even grote geestdrift schreef hij over porno. Zoals in het essay 'Pornotheek Arcadië' in de gelijknamige bundel uit 2000.
Ik was tweeëntwintig toen ik in minder dan twee maanden tijd van een betrekkelijke leek in de pornografie veranderde in een geoefende kijker van pornofilms. (269)
In het betoog dat volgt neemt Joost Zwagerman zijn lezers mee langs de vermeende vrouwonvriendelijkheid, naar verwijzingen naar Ulysses, Lady Chatterley's Lover en Lolita. Om uiteindelijk te concluderen dat de porno bezield is geraakt.
Het typeert de analist Joost Zwagerman die met veel enthousiasme de Amerikaanse cultuur naar Nederland wist te brengen. Hij wist dit met zoveel bezieling over te brengen dat je als lezer helemaal enthousiast wordt.
Met net zoveel overgave bracht Joost Zwagerman het korte verhaal, het langere verhaal en het essay onder de aandacht in drie kloeke bloemlezingen. Hij wist ware parels van het Nederlandse korte verhaal op te diepen. De boeken zijn een leidraad voor de liefhebber van het verhaal en het essay.
Met de dood van Joost Zwagerman heeft Nederland een bijzondere schrijver verloren. Maar de troost zit in de vele boeken die hij achterlaat. Net als de vele artikelen over zelfmoord die hij schreef. De poëzie die hij nalaat, is misschien wel het mooiste van zijn oeuvre. Zoals in de bundel Roeshoofd hemelt uit 2005, waarbij je als lezer het spel met de taal en de gevoelens binnenstapt en heel dicht bij de kern komt.
The post Joost Zwagerman overleden appeared first on LitNet.